نحوۀ کالیبراسیون اسیدسنج

کالیبره کردن اسیدسنج توسط یـــک الـکـتـــرود صـــورت مـــی‌گـیـــرد. از آنـجـــا کـــه الکترودها در پاسخ متغیرند، باید الکترود و pH متر را برای جبران تغییرات الکترود، استاندارد کرد. هر چه تکرار این عمل بیشتر باشد، اندازه گیری‌های دقیق‌تری خواهید داشت. استاندارد کردن روزانه یا بیشتر نتایج دقیق‌تری را ارائه خواهد داد.

الکترود شیشه‌ای
موفقیت یا شکست در دستگاه اندازه‌گیری PH بـسـتـگــی بــه کــاربــرد درسـت پـروب و نـگـه‌داری صحیح آن دارد. الکترود PH، غشاء شیشه‌ای بسیار نـازکـی اسـت کـه بـه راحتـی شکستـه می‌شود. در دسـتگـاه انـدازه‌گیـری، الکتـرود شیشـه‌ای بـه‌طـور مـعـمـول در مـحـلـول اسـیـدی بـا ۳PH= نـگه داری مـی‌شـود. وقـتی که از الکترود استفاده نمی‌کنید، باید نوک پروب همچنان مرطوب نگه داشته شود در غیر این صورت غشاء حسگر PH بر اثر کمبود رطـــوبـــت، ســبـــب عـمـلـکــرد نــادرســت الـکـتــرود می‌شود. الکترود را با آب شسته و خشک کنید. سپس آن را در محلول بافر با ۰۱/۷ PH= قرار دهید و مطمئن شوید که انشعاب آن (قرار گرفته شده در زیر یا کنار الکترود) مرطوب است. الکترود را در مــحــلـــول KCl یـــا مــحـلــول نـگـهــدارنــده الـکـتــرود نگهداری کنید.

کالیبراسیون الکترود
قبل از اندازه‌گیری ph شما نیاز به کالیبراسیون الکترود دارید برای این کار حداقل به دو محلول با ph معلوم نیاز دارید. در این مورد اغلب از بافرهایی با ph 01//4، ۷ و ۱۰ استفاده می‌شود. جـزئـیـات پـروسـه کالیبراسیون بستگی به مدل ph متـر شمـا دارد. قـدم اول معمـولا در ارتبـاط بـا تـصـحـیـح دمـایی است. برخی مدل‌ها به صورت خودکار دما را اندازه‌گیری می‌کنند. برخی دیگر به کــمـــک یــک پــروب خــارجــی ایــن کــار را انـجــام می‌دهند. گاهی اوقات نیز باید دمایی را که توسط دیگر وسایل اندازه‌گیری به‌دست آمده، با استفاده از دکـمـه‌هـای مـوجـود بـر روی پـنل دستگاه وارد کنید. قدم بعد قراردادن الکترود در محلول بافری با ۷ph= است. الکترود باید ph را به درستی تشخیص دهد. در مرحله بعد الکترود را خارج کرده و با آب مقطر شسته و با یک دستمال خشک آن را پاک کنید. سـپـس در مـحـلـول بـافـر دیگری که ph آن از قبل مشخص شده است، فرو برید. منتظر باشید تا عدد نمایش داده شده ثابت شود. ممکن است این مورد حتی بالای یک دقیقه به طول انجامد. Ph مترهای مدرن اغلب به صورت اتوماتیک بافر را تشخیص و عملکـرد لازم را انجام می دهند. در مدل های قـدیمـی تر شما باید یکی از دکمه‌های مربوط به کالیبراسیون را فشار دهید تا ph متر عدد ۷ را نمایش دهد.
توجه: گاهی اوقات ph خوانده شده به شکل نـوسـانـی است. اگر نوسانات ناچیز بود به کمک دکمه کالیبره وضعیت مناسبی را پیدا کنید تا عدد ۷ مربوط به وضعیت صفر دستگاه، بر روی صفحه نمایش ظاهر شود. نوسانات بزرگتر ممکن است در اثر اتصال نادرست کابل‌های دستگاه یا الکترود بـه‌وجود آمده باشند. بنابراین در صورت مواجه شدن با آن‌ها، بررسی خطوط اتصال در اولویت قرار دارد. مراحل بعدی بستگی به محلول مورد نظر شما دارد. اگر می‌خواهید ph محلول اسیدی را اندازه گیری کنید، از بافرهایی با ۴٫۰۱ph= استفاده کنید. اگر محلول‌هایی با ph بالاتری مورد آزمایش شما است، بافرهایی با ۱۰ph= را به کار برید. به یاد داشته باشید که بافرهایی با ph بالا تمایل دارند تا ۲CO را جذب کنند، بنابراین عمل کالیبراسیون را بــلافــاصلـه بعـد از پـرشـدن لـولـه آزمـایـش تـوسـط محلول بافر انجام دهید.

نحوه استفاده
برای استفاده صحیح لازم است تا مراحل کار با دستگاه به درستی طی شوند. برای این منظور:

1. اسیدسنج را روشن کنید.
2. الـکـتـرود را بـا آب مـقطر شسته و با دستمال کاغذی خشک کنید (بوسیله مالش آن را خشک نکنید.)
3. الکترود را در محلول بافری با ۷PH= غوطه ور سازید.
4. دکمه کالیبراسیون را فشار دهید.
5. مـنـتـظـر بـمـانـیـد تـا چـشـمـک زدن آیکون PH مـتـوقـف شود. دوباره دکمه کالیبراسیون را فشار دهید.
6. الـکـتـرود را بـا آب مـقطر شسته و با دستمال کاغذی خشک کنید.
7. الـکـتـرود را در بـافـری بـا ۱۰PH= فـرو بـبرید. زمــانــی کــه اسـتــانــدارد کــردن جــدیــدی را انـجـام مـی‌دهیـد بـافر موجود را پاک کنید. از دکمه‌های setup و enter برای پاک کردن بافرهای موجود استفاده کنید.
8. صـبـر کـنـیـد تا چشمک زدن آیکون متوقف شود، سپس دکمه اندازه گیری را بزنید.
9. الـکـتـرود را بـا آب مـقطر شسته و با دستمال خشکی پاک کنید.
10. الکترود را در نمونه مورد نظر فرو برید.
11. دکمه اندازه گیری را فشار دهید.
12. صبر کنید تا چشمک زدن آیکون PH متوقف شود، سپس PH نمونه را ثبت کنید.
    PH دسـتـگـاه بـه طور پیش فرض ۰۱/۷ در نظر گــرفـتــه مــی‌شــود. اگــر ایــن عــدد درسـت نـبـود بـا فلـش‌های بالا و پایین دستگاه آن را تنظیم کنید. هنگـامـی که تغییرات متوقف و عدد نمایش داده شـده ثـابت ماند، صفحه نمایش دستگاه از کاربر درخواست می کند تا دکمه تایید را فشار دهد. اگر الکترود کثیف باشد این فرایند طول می‌کشد. بعد از این مرحله دستگاه از کاربر درخواست می‌کند تا در بافر دیگری با PH معمولا ۰۱/۴ قرار داده شود. این مقدار بسته به کاربرد، می‌تواند قابل تغییر باشد. الکترود را شسته خشک کرده و در بافر انتخاب شده قرار دهید. پس از اینکه دستگاه مقدار ثانویه را نیز پذیرفت دکمه تایید را فشار دهید. در صورت نیاز برای بافرهای دیگر نیز می توانید این مراحل را تکرار کنید.

خطاهای احتمالی
۱- اگــر دسـتـگــاه دو بـافـر را قبـول کـرده اسـت، Good Electrode را نشان خواهد داد.
۲- در صورتی که عبارت wrong buffer بر روی صـفـحـه نـمایش ظاهر شد، از یک الکترود جدید استفاده کنید، یا اینکه الکترود قبلی را تمیز کرده و مجددا مورد استفاده قرار دهید.
۳- اگــر عـبــارت wrong electrode بــه نـمــایــش درآمـد، بـه ایـن معنـی اسـت کـه الکترود به خوبی متصل نشده است.
اگر الکترود کثیف یا با روغن و غیره مسدود شده بـاشـد، دستگـاه انـدازه گیـری نتیجـه ای را نمایش خـواهـد داد کـه صحیح نیست. محلول‌های تمیز کـنـنــده‌ای بــرای رفــع ایــن مـشـکــل وجـود دارنـد. همچنین ابزارهای اندازه‌گیری نیز در بازار عرضه شده اند که می‌توانند سن الکترود و میزان رسوب آن را نمایش دهند.

تست الکترود بر اساس میلی ولت
بـه کـمـک دکـمـه MODE دستگاه، حالت mv را انـتـخـاب کـنـیـد. سـپـس الکترود را در بافرهایی با ۴PH= و یا ۱۰PH= به روش ذکر شده، قرار دهید. در صـورتـی کـه mv نـمـایش داده شده برای هر بافر، مطابق با جدول زیر باشد، عملکرد الکترود صحیح است.