سیستم صاعقه گیر چیست؟
اجزاء یک سیستم صاعقه گیر بر اساس استانداردNFC 17-102، IEC 62-305 به شرح زیر است
-صاعقه گیر Air lightning rod or lightning rod
امروزه پارامتر های مهمی در انتخاب صاعقه گیرها وجود دارد از جمله این پارامترها شعاع پوششی صاعقه گیر در سطح محاسبه شده و جانمایی دقیق و مناسب برای نصب صاعقه گیر با در نظر گرفتن کلیه محدودیت های موجود در پروژه می باشد.
-پایه مخصوص صاعقه گیر
نوک هادی صاعقه گیر اکتیو Early Streamer Emission ESE باید حداقل ۲ متر بالاتر از سطح تحت حفاظت باشد . این فاصله شامل آنتنها ، برج های خنک کننده ، تانکر های آب و … می باشد.
-بست اتصال پایه و دکل
انتخاب مناسب دکل به عنوان عضو نگهدارنده صاعقه گیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است چون انتخاب نا مناسب می تواند سبب خسارات جبران ناپذیری شود.
به طور کلی موارد زیر در نصب دکل ها باید رعایت شود
*انتخاب بست و اتصالات مناسب با طول و قطر دکل
*اطمینان از استقامت دکل در برابر باد و تکان های شدید
*نصب چراغ خطر جهت جلوگیری از برخورد احتمالی هلکوپترها و هواپیما در ارتفاعات
*پوشاندن دکلهای با پوشش گالوانیزه گرم و استفاده از این پوشش سطح خارجی
*در بخشهایی از سیستم صاعقه گیر که در محدوده ی غیر مجاز با تاسیسات و تجهیزات الکترونیکی و… قرار دارند به عنوان مثال فاصله دکل و هادی نزولی تا آنتن تلویزیون ، ماهواره اسپیلیت و … لازم است سیستم توسط ایزولاتور همبند شود تا از ایجاد جرقه های ناخواسته در هنگام عبور جریان صاعقه جلوگیری شود
-بلوک های فاصله دهنده
عبور هادی نزولی روی پشت بام ساختمان ها که عموما توسط ایزوگام و… عایق می گردند بهتر است توسط بلوک های فاصله دهنده انجام گیرد تا از خرابی عایقبندهای سطح پشت بام جلوگیری شود
-هادی نزولی Down Conductors
ارتباط بین صاعقه گیر با سیستم ارت توسط هادی نزولی برقرار می شود. این هادی می تواند شامل انواع تسمه یا سیم های بافته شده با سطح مقطع بیشتر از 50 میلی متر مربع باشد
در سیستمهای صاعقه گیر غیر ایزوله باید حداقل دو هادی نزولی از دو مسیر مجزا اجرا شود در شرایط خاص ممکن است هادی نزولی از سیستم حذف یا به بیش از ۲ هادی افزایش یابد. در ساختمان ها و اسکلت های با ارتفاع بالاتر از ۶۰ متر لازم است در ارتفاعات پایین تر با فاصله معین تمهیداتی برای جلوگیری از اصابت صاعقه به بدنه سازه بعمل آید. هادی های نزولی باید در خارجی ترین قسمت ساختمان اجرا شوند همچنین خم ها و در نظر گرفتن فاصله ایمن از اهمیت خاصی برخوردارند
-بست و اتصالات هادی نزولی
اتصال هادی نزولی به سازه باید توسط بست های مناسب برقرار گردد. ضروریست در هر متر هادی نزولی از ۳ عدد بست استفاده شود
-شمارنده( کنتور) صاعقه Lightning Strike Counter
کنتور صاعقه باید در مستقیم ترین هادی نزولی و قبل از سکسیونر (به فرانسوی Sectionneur )تست در فاصله ۲ متری از سطح زمین قرار گیرد پس از هر بار جذب صاعقه توسط سیستم صاعقه گیر، تست های مربوط به سلامت سیستم صاعقه گیر و ارت ضروری است. پس نصب کنتور صاعقه می تواند کمک بزرگی در آگاهی از جذب صاعقه توسط سیستم باشد و سلامت آن باشد.
-اتصال تست Test joint
جهت انجام تست های سیستم صاعقه گیر و وصل یا قطع بودن ارتباط بین هادی نزولی و سیستم ارت نصب اتصال تست بر روی هر هادی نزولی از اهمیت ویژه ای برخوردار است
طبق استانداردهای حفاظت اتصال تست هادی در مواردی که در دسترس عموم است بایستی درون جعبه ای کامپوزیتی که روی آن علامت ارت درج گردیده است قرار گیرد اتصال تست باید در ارتفاع ۲ متری از سطح زمین نصب شود
-پوشش حفاطتی Protection sheath
براي جلوگيري از برخورد ضربه مكانيكي و تخریب هادي نزولي توسط سایر عوامل، لازم است هادی تا فاصله ۲ متري از سطح زمين توسط شیلدهای مناسب محافظت شود
-اتصالات مکانیکی
اتصالات مکانیکی باید در برابر خوردگی های شیمیایی و زنگ زدگی مقاوم باشند و این موارد در انتخاب جنس آنها باید در نظر گرفته شود
-حوضچه ارتconcrete Earth pit
-سیستم ارت Earthing system