روشهای رطوبت سنجی در گلخانه ها

روشهای رطوبت سنجی در گلخانه ها

مفهوم رطوبت

رطوبت عبارت است از مقدار بخار آبی که در یک لحظه مشخص در یک محیط وجود دارد، این مقدار در محیط همواره دچار کاهش یا افزایش می شود. رطوبت مطلق به مقدار بخار آب موجود در یک حجم مشخص هوا گفته می شود. این مقدار در گلخانه در طول 24 ساعت شبانه روز ، در صورتیکه هوای بیرون گلخانه ثابت باشد تغییرات نامحسوسی دارد. واحد اندازه گیری این رطوبت، وزن آب به گرم در متر مکعب هوا می باشد.

هوا نمی تواند مقدار نامحدودی از بخار آب را در خود نگه دارد، این مقدار بستگی به دمای هوا داشته و با افزایش دمای هوا بیشتر و با کاهش دمای هوا کمتر می شود تا زمانیکه به حد اشباع می رسد. هنگامیکه در یک حجم مشخص هوا، در یک دمای ثابت، مقدار مشخصی بخار آب وجود داشته باشد بطوریکه هوا قادر به جذب بخار آب بیشتری نباشد، بخار آب تبدیل به آب شده که این پدیده تقطیر یا کندانساسیون نامیده شده است. این نقطه اشباع در دماهای متفاوت متغیر است.

نیاز گیاهان به رطوبت در محیط گلخانه و در هر مرحله از رشد متفاوت است، در یک محیط ایده آل از نظر رطوبت، گیاهان بهترین شرایط رشد را دارند، با کاهش رطوبت یا افزایش رطوبت به سطوح بیش از حد، رشد گیاهان نامتعادل شده و دچار کاهش راندمان می شوند و حتی ممکن است منجر به مرگ آنها شود.

وظائف گیاهان که عمدتا وابسته به رطوبت هستند عبارتند از: تعرق، لقاح و رشد. بعلاوه، مشکلات دیگری از قبیل پیدایش بیماری ها و کندانساسیون دیواره های گلخانه وجود دارندکه بطور غیر مستقیم در رویش گیاهان تاثیر دارند.

مقدار رطوبت در پدیده فتوسنتز که از طریق آن گیاهان با استفاده از نور و کربن موجود در هوا و یک پروسه فیزیکی – شیمیائی مواد عالی و یا کلیه مواد تغذیه ای موجود را تولید می کنند بسیار موءثر است. اثر مهم رطوبت در باز شدن روزنه های موجود در برگهاست که به این منظور سطح ایده آل رطوبت نسبی برای گیاهان مختلف متفاوت است اما بطور کلی در محیط 80%-40% می باشد. برخی مطالعات نشان می دهند که حتی در شرایط استرس شدید گیاهان در نتیجه کمبود آبیاری ، برگها قادر به جذب بخار آب از هوا و جلوگیری از بسته شدن روزنه ها هستند که در نتیجه می توانند به فعالیت های متابولیزم ، فتوسنتز و رشد ادامه دهند.

کنترل کننده های رطوبت

در کنترل کننده های رطوبت نسبی از موی یال اسب یا نایلون ها استفاده می شود که با تغییر مقدار رطوبت در هوا تغییر طول می دهد و یک طرف آن را به پیچ تنظیم و طرف دیگر را به یک اهرم مکانیکی میکرو سوییچ وصل می کند ودر بعضی از کنترل کننده ها به جای میکروسوییچ قطع و وصل از یک مقاومت انواع کنترل کننده های رطوبت 1)کنترل رطوبت اطلاقی (قطع و وصل )2)کنترل رطوبت کانالی (قطع و وصل )3)کنترل رطوبت تدریجی )متغیر رنویستا که دارای مقاومت است (135 اهم)که توسط تغییرات بازوی مکانیکی که به قسمت متحرک رنوویستامنتقل می گردد ودر نتیجه مقاومت در طی یک کورسی 135 اهم تغییر می کند.

تاثیرات منفی ازدیاد رطوبت در گلخانه:

• کاهش رشد رویشی در نتیجه کاهش تعرق
• افزایش بیماری ها
• وجود کندانساسیون

تصحیح ازدیاد رطوبت در گلخانه دشوار تر از کمبود آن است بخصوص اگر علت آن رطوبت بالای بیرون گلخانه مثلا در زمان روزهای مه آلود و یا شبنم صبحگاهی باشد.

راه های مقابله با ازدیاد رطوبت در گلخانه:

• تعویض هوای گلخانه بمنظور ورود هوای خشک بیرون گلخانه از طریق پنجره ها و یا فن گلخانه ای بصورت مصنوعی، همچنین چرخش هوا از طریق فن سیرکوله
• جلوگیری از جمع شدن آب در کف گلخانه
• افزایش دما از طریق سیستم گرمایش
• از طریق خشک کن های الکتریکی که ممکن است بسیار گران باشد.

تاثیرات منفی کمبود رطوبت در گلخانه:

• خشک شدن بافت های گیاهی
• کاهش رشد رویشی (کاهش تعرق در نتیجه بسته شدن روزنه ها)
• لقاح ناقص و ریزش شکوفه ها

تصحیح کمبود رطوبت در گلخانه از طریق موارد ذیل انجام می شود:

• آبیاری: هنگامیکه رطوبت بیرون گلخانه پائین باش تبخیر آب در خاک یا بستر گیاهان بهمراه تعرق گیاهان منشا رطوبت موجود در گلخانه هاست. مرطوب نگه داشتن بستر گیاهان یا خاک می توان رطوبت گلخانه را افزایش داد اما تنها به این منظور نباید آبیاری اضافه تر از نیاز گیاهان انجام شود.

• مخازن یا ظروف کم عمق آب در گلخانه با کف غیر قابل نفوذ می تواند به افزایش رطوبت در گلخانه کمک کند.
• آبیاری بارانی برگ ها در گلخانه های گیاهانی که به رطوبت زیادی نیاز دارند بصورت ترکیبی با آبیاری معمولی می تواند مفید باشد.
• سیستم خنک کننده پدوفن یکی از مفید ترین سیستم ها جهت افزایش رطوبت و کاهش دمای گلخانه می باشد.
• سیستم فوگ یا میست که بصورت مصنوعی با ایجاد مه در گلخانه موجب افزایش رطوبت و کاهش دمای گلخانه می شود.